рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдоाрдЪाрд░
1. рдЦрд░ीрдл рдлрд╕рд▓ें 2020 рдкрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдХिрдпा рдЧрдпा рдЖрдпोрдЬिрдд
рд╡ीрдбिрдпो рдХॉрди्рдл्рд░ेंрд╕ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЦрд░ीрдл рдлрд╕рд▓ें 2020 рдкрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдЖрдпोрдЬिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा। рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд▓ॉрдХрдбाрдЙрди рдХी рд╕्рдеिрддि рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдЦрд░ीрдл рдХी рдЦेрддी рдХी рддैрдпाрд░िрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рд╕े рд╡िрднिрди्рди рдоुрдж्рджों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЬрд░ुрд░ी рдХрджрдо рдЙрдаाрдиा рдеा। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдпрд╣ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХि рд▓ॉрдХрдбाрдЙрди рдХे рдХाрд░рдг рдХृрд╖ि рдк्рд░рднाрд╡िрдд рди рд╣ो, рдСрд▓ рдЗंрдбिрдпा рдПрдЧ्рд░ी рдЯ्рд░ांрд╕рдкोрд░्рдЯ рдХॉрд▓ рд╕ेंрдЯрд░ рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рдХी рдШोрд╖рдгा рднी рдХी।
2. рдпूрдХे рд╕्рдеिрдд рднाрд░рддीрдп рдЙрдЪ्рдЪाрдпोрдЧ рдиे рд╡рд░्рдЪुрдЕрд▓ рдЧोрд▓рдоेрдЬ COVID-19 рдмैрдардХ рдХा рдХिрдпा рдЖрдпोрдЬрди
рдм्рд░िрдЯेрди рд╕्рдеिрдд рднाрд░рддीрдп рдЙрдЪ्рдЪाрдпोрдЧ рдиे "Covid-19: Issues, Challenges and Way Forward" (рдЪुрдиौрддिрдпों рдкрд░ рдЖрдЧे рдХा рд░ाрд╕्рддा рддैрдпाрд░) рдХे рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдПрдХ рд╡рд░्рдЪुрдЕрд▓ рдЧोрд▓рдоेрдЬ COVID-19 рдмैрдардХ рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рд╣ै। рдпрд╣ рд╕рдо्рдоेрд▓рди рднाрд░рддीрдп рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдФрд░ рдЙрдж्рдпोрдЧ рдорд╣ाрд╕ंрдШ (FICCI) рдХे рд╕ाрде рд╕ाрдЭेрджाрд░ी рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рдЬिрд╕рдоे рдм्рд░िрдЯेрди рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╢ुрд░ू рдХिрдП рдЧрдП рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдХрджрдоों рдХी рд╡्рдпाрдкрдХ рд╕рдордЭ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЧрдпा ।
рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕рдоाрдЪाрд░
3. TVS рдоोрдЯрд░ рдХंрдкрдиी рдиे рд╕्рдкोрд░्рдЯ्рд╕ рдоोрдЯрд░рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рдм्рд░ांрдб 'рдиॉрд░्рдЯрди' рдХा рдХिрдпा рдЕрдзिрдЧ्рд░рд╣рдг
рдЯीрд╡ीрдПрд╕ рдоोрдЯрд░ рдХंрдкрдиी рдХी рд╡िрджेрд╢ी рдоें рд╕्рдеिрдд рд╕рд╣рдпोрдЧी рдХंрдкрдиी рдЯीрд╡ीрдПрд╕ рдоोрдЯрд░ рд╕िंрдЧाрдкुрд░ рдкीрдЯीрдИ. рд▓िрдоिрдЯेрдб рдиे рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╕्рдкोрд░्рдЯ्рд╕ рдоोрдЯрд░рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рдм्рд░ांрдб 'Norton' рдХा рдЕрдзिрдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ै। рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╕्рдкोрд░्рдЯिंрдЧ рдоोрдЯрд░рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рдм्рд░ांрдб рдХा рдЕрдзिрдЧ्рд░рд╣рдг 16 рдоिрд▓िрдпрди рдкाрдЙंрдб рдоें рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। 122 рд╕ाрд▓ рдкुрд░ाрдиी рдоोрдЯрд░рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рдХंрдкрдиी рдиॉрд░्рдЯрди рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдмрд░्рдоिंрдШрдо рдоें рдЬेрдо्рд╕ рд▓ैंрд╕рдбाрдЙрди рдиॉрд░्рдЯрди рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдеी рдФрд░ рдЬो рдЕрдм рддрдХ рдХा рд╕рдмрд╕े рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдоोрдЯрд░рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рдм्рд░ांрдб рдмрди рдЧрдпा рдеा।
рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी
4. CSIR-NAL рдиे рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдкрд░्рд╕рдирд▓ рдк्рд░ोрдЯेрдХ्рдЯिрд╡ рдХрд╡рд░ॉрд▓ рд╕ूрдЯ
рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдПंрд╡ рдФрдж्рдпौрдЧिрдХ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдкрд░िрд╖рдж् (CSIR) рдХी рдШрдЯрдХ, рдмेंрдЧрд▓ूрд░ु рд╕्рдеिрдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡ांрддрд░िрдХ्рд╖ рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा National Aerospace Laboratories (NAL) рдиे рдмेंрдЧрд▓ूрд░ु рдХी MAF рдХ्рд▓ोрджिंрдЧ्рд╕ рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдХे рд╕ाрде рдоिрд▓рдХрд░ рдкрд░्рд╕рдирд▓ рдк्рд░ोрдЯेрдХ्рдЯिрд╡ рдХрд╡рд░ॉрд▓ рд╕ूрдЯ рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рд╣ै। рдкॉрд▓ीрдк्рд░ोрдкрд▓ीрди рд▓ेрдкिрдд рдХрдИ рд▓ेрдпрд░ों рд╡ाрд▓ा рдмिрдиा рдмुрдиा рд╣ुрдЖ рдХрдкрдб़े рдХा рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рд╕ूрдЯ рд╣ेрд▓्рде рд╡рд░्рдХрд░्рд╕ рдХे рд▓िрдП рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рд╣ै рддाрдХि рдХोрд╡िрдб -19 рд╕े рдбрдЯ рдХрд░ рдоुрдХाрдмрд▓ा рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХे।
5. DRDO рдиे COVID-19 рдХीрдЯाрдгुрд╢ोрдзрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХो рд╕рдХ्рд╖рдо рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ॉрди्рдЪ рдХिрдП рдирдП рдЙрдкрдХрд░рдг
рд░рдХ्рд╖ा рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдПрд╡ं рд╡िрдХाрд╕ рд╕ंрдЧрдарди (DRDO) рдиे COVID-19 рдбिрд╕рдЗрди्рдлेрдХ्рд╢рди (рдХीрдЯाрдгुрд╢ोрдзрди) рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХो рд╕рдХ्рд╖рдо рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рджो рдирдП рдЙрдд्рдкाрдж рд▓ॉрди्рдЪ рдХिрдП рд╣ै। рдЗрди рдирдП рдЙрдд्рдкाрджों рдоें рдСрдЯोрдоैрдЯिрдХ рдоिрд╕्рдЯ рдмेрд╕्рдб рд╕ैрдирдЯाрдЗрд╕рд░ рдбिрд╕्рдкेंрд╕िंрдЧ рдпूрдиिрдЯ рдФрд░ рдпूрд╡ी рд╕ैрдиिрдЯाрдЗрдЬेрд╢рди рдмॉрдХ्рд╕ рдПрд╡ं рд╣ैंрдб-рд╣ेрд▓्рдб рдпूрд╡ी рдбिрд╡ाрдЗрд╕ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं।
рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рд╕рдоाрдЪाрд░ों рд╕े рдЖрдиे-рд╡ाрд▓ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрде्рдп-
рд░рдХ्рд╖ा рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдПрд╡ं рд╡िрдХाрд╕ рд╕ंрдЧрдарди рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖: рдЬी рд╕рддीрд╢ рд░ेрдб्рдбी
DRDO рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп: рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी.
рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рджिрди
6. рд╡िрд╢्рд╡ рдзрд░ोрд╣рд░ рджिрд╡рд╕: 18 рдЕрдк्рд░ैрд▓
рд╣рд░ рд╕ाрд▓ 18 рдЕрдк्рд░ैрд▓ рдХो рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рддрд░ World Heritage Day рдпाрдиि рд╡िрд╢्рд╡ рдзрд░ोрд╣рд░ рджिрд╡рд╕ рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рджिрди рдоाрдирд╡ рд╡िрд░ाрд╕рдд рдХो рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕ंрдЧрдардиों рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ों рдХो рдЪिрди्рд╣िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡рд░्рд╖ рдХे рд╡िрд╢्рд╡ рд╡िрд░ाрд╕рдд рджिрд╡рд╕ рдХा рд╡िрд╖рдп "Shared Culture’, ‘Shared heritage’ and ‘Shared responsibility" ("рд╕ाрдЭा рд╕ंрд╕्рдХृрддि ',' рд╕ाрдЭा рд╡िрд░ाрд╕рдд 'рдФрд░' рд╕ाрдЭा рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी") рд╣ै।
рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рд╕рдоाрдЪाрд░ों рд╕े рдЖрдиे-рд╡ाрд▓ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрде्рдп-
рдпूрдиेрд╕्рдХो рдХा рдЧрдарди: 4 рдирд╡ंрдмрд░ 1946
рдпूрдиेрд╕्рдХो рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп: рдкेрд░िрд╕, рдл्рд░ांрд╕
рдпूрдиेрд╕्рдХो рдорд╣ाрдиिрджेрд╢рдХ: рдСрдб्рд░े рдЖрдЬ़ोрд▓े
рдЗंрдЯрд░рдиेрд╢рдирд▓ рдХाрдЙंрд╕िрд▓ рдСрди рдоाрдЙंрдЯेрди्рд╕ рдПंрдб рд╕ाрдЗрдЯ (ICOMOS) рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп: рдкेрд░िрд╕, рдл्рд░ांрд╕
рдЗंрдЯрд░рдиेрд╢рдирд▓ рдХाрдЙंрд╕िрд▓ рдСрди рдоाрдЙंрдЯेрди्рд╕ рдПंрдб рд╕ाрдЗрдЯ рд╕्рдеाрдкिрдд: 1965
рдЗंрдЯрд░рдиेрд╢рдирд▓ рдХाрдЙंрд╕िрд▓ рдСрди рдоाрдЙंрдЯेрди्рд╕ рдПंрдб рд╕ाрдЗрдЯ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖: рддोрд╢ीрдпुрдХी рдХोрдиो.
рдиिрдзрди
7. рд╡рдпोрд╡ृрдж्рдз рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдиेрддा рд╕рд╣ाрд░े рдУрд░рдо рдХा рдиिрдзрди
рд╡рдпोрд╡ृрдж्рдз рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдиेрддा рдФрд░ рдУрдбिрд╢ा рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рдоंрдд्рд░ी рд░рд╣े рд╕рд╣ाрд░े рдУрд░рдо рдХा рдиिрдзрди। рд╡рд╣ рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ 1971 рдоें рдЙрдд्рдХрд▓ рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪंрдкुрдЖ рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рдУрдбिрд╢ा рд╡िрдзाрдирд╕рднा рдХे рд▓िрдП рдЪुрдиे рдЧрдП рдеे।
рд╡िрд╡िрдз рд╕рдоाрдЪाрд░
8. рдХृрд╖ि рдоंрдд्рд░ी рдиे рд▓ॉрди्рдЪ рдХी “рдХिрд╕ाрди рд░рде” рдоोрдмाрдЗрд▓ рдПрдк्рд▓िрдХेрд╢рди
рдХृрд╖ि рдоंрдд्рд░ी рдирд░ेंрдж्рд░ рд╕िंрд╣ рддोрдорд░ рдиे рдоोрдмाрдЗрд▓ рдПрдк्рд▓िрдХेрд╢рди “рдХिрд╕ाрди рд░рде” рд▓ॉрди्рдЪ рдХी рд╣ै। рдпрд╣ рдРрдк рд▓ॉрдХрдбाрдЙрди рдХे рджौрд░ाрди рдХिрд╕ाрди рдХो рд░ाрд╣рдд рджेрдиे рдордХрд╕рдж рд╕े рдЦाрдж्рдп рдкрджाрд░्рдеो рдФрд░ рдЬрд▓्рдж рдЦрд░ाрдм рд╣ोрдиी рд╡ाрд▓ी рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рдкрд░िрд╡рд╣рди рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рдХे рд▓िрдП рд▓ॉрди्рдЪ рдХी рдЧрдИ рд╣ै।
9. рд╕рднी рдбाрдХ рдХрд░्рдордЪाрд░िрдпों рдХो рджिрдпा рдЬाрдПрдЧा 10 рд▓ाрдЦ рд░ुрдкрдпे рдХा рдоुрдЖрд╡рдЬा
рдХोрд╡िрдб-19 рдорд╣ाрдоाрд░ी рдХे рдХाрд░рдг рд▓рдЧाрдП рдЧрдП рджेрд╢рд╡्рдпाрдкी рд▓ॉрдХрдбाрдЙрди рдХे рджौрд░ाрди рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдбाрдХ рд╕ेрд╡рдХों рд╕рд╣िрдд рдбाрдХ рдХрд░्рдордЪाрд░ी рд╡िрднिрди्рди рд╡िрднाрдЧीрдп рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЗрд╕ рд╕ंрдХрдЯ рдХे рд╕рдордп рдоें рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕ेрд╡ा рднी рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП, рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдбाрдХ рд╕ेрд╡рдХ (рдЬीрдбीрдПрд╕) рд╕рд╣िрдд рд╕рднी рдбाрдХ рдХрд░्рдордЪाрд░िрдпों рдХो рдб्рдпूрдЯी рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдмीрдоाрд░ी рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ 10 рд▓ाрдЦ рд░ुрдкрдпे рдХा рдоुрдЖрд╡рдЬा рджेрдиा рдХा рдлैрд╕рд▓ा рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
10. рджिрд▓्рд▓ी рд╕рд░рдХाрд░ рдиे 'Assess Koro Na' рдоोрдмाрдЗрд▓ рдПрдк्рд▓िрдХेрд╢рди рдХी рд▓ॉрди्рдЪ
рджिрд▓्рд▓ी рд╕рд░рдХाрд░ рдиे 'Assess Koro Na' рдиाрдордХ рдПрдХ рдирдИ рдоोрдмाрдЗрд▓ рдПрдк्рд▓िрдХेрд╢рди рд▓ॉрди्рдЪ рдХी рд╣ै। рджिрд▓्рд▓ी рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рднी рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдХो COVID-19 рд╣ॉрдЯрд╕्рдкॉрдЯ рдЗрд▓ाрдХों рдоें рдШрд░ рдШрд░ рдЬाрдХрд░ рд╕рд░्рд╡े рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдирдИ рдРрдк 'Assess Koro Na' рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рдиे рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рджी рд╣ै। рдЗрд╕ рдоोрдмाрдЗрд▓ рдПрдк्рд▓िрдХेрд╢рди рд╕े рдПрдХрдд्рд░ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЖंрдХрдб़ों рдХा рдЬрд▓्рджी рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд░рдиे рдоें рдорджрдж рдоिрд▓ेрдЧी рдФрд░ рдЬिрд╕рд╕े рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХो рд░ोрдХрдиे рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ों рдоें рдмрдб़ी рд╕рдлрд▓рддा рдоिрд▓ेрдЧी।
рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рд╕рдоाрдЪाрд░ों рд╕े рдЖрдиे-рд╡ाрд▓ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрде्рдп-
рджिрд▓्рд▓ी рдХे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी: рдЕрд░рд╡िंрдж рдХेрдЬрд░ीрд╡ाрд▓.
рджिрд▓्рд▓ी рдХे рдЙрдкрд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓: рдЕрдиिрд▓ рдмैрдЬрд▓.
рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें